Długo wyczekiwana podróż… dzikie zwierzęta, zupełnie inny klimat i niezapomniana przygoda naszego życia ! Dla wielu z nas lot do RPA nadal jest niczym wielki lot w kosmos. Czy Republika Południowej Afryki jest odpowiednim miejscem na upragnione i wymarzone wakacje dla dwojga a czasem nawet dla całej rodziny ?

Kraj ten jest najdalej na południe wysuniętym państwem w Afryce, z trzech stron otoczonym przez ocean, linia brzegowa ma ponad 2500 km. Republika Południowej Afryki ma powierzchnię 1 219 912 km², czyli prawie czterokrotnie większą od Polski. Wyżynne ukształtowanie terenu przyczyniło się do powstania wielu okazałych jaskiń. Głębokie doliny rzek dzielą kraj na kilka grup górskich, najwyższe z nich to Góry Smocze ciągnące się z północnego wschodu. Wyjątkowe krajobrazy i nieosiągalne dla nas na co dzień zwierzątka zapadną nam w pamięci…naszym zdaniem zakochacie się w przyrodzie tego kraju tak jak my i chętnie tam wrócicie. 😍😍 Śmiało możemy wam to powiedzieć… OBIECUJEMY WAM TO !

Pod względem gospodarczym RPA jest najlepiej rozwiniętym państwem afrykańskim. Na jego terenie znajdują się źródła cennych surowców. Do najszlachetniejszych należą diamenty i złoto. Wydobywa się również rudy chromu, wandanu, żelaza, manganu i platyny.Turystów zaciekawią z pewnością bardziej informacje czysto praktyczne, dotyczące pobytu na terenie kraju. Właściwie każda pora roku jest dobra, aby wyruszyć na wyprawę do RPA. Oczywiście w sezonie letnim będą większe tłumy, a i ceny wyższe. Lepiej więc wybrać się w miesiącach wiosennych lub jesiennych. Również zimą można zwiedzać ten kraj, ale trzeba się nastawić na chłodniejszą aurę. Jeśli wybieramy się do RPA tylko w celach turystycznych to nie obowiązuje nas posiadanie wizy, a jedynie aktualny paszport. Jednak przejdźmy do rzeczy… i omówmy szczegóły naszej podróży ! No to co W DROGĘ ! 🌎🌎

🔎INFORMACJE PRAKTYCZNE, KTÓRE WARTO WIEDZIEĆ PRZED WYLOTEM :

1.Klimat – RPA to kraj posiadający jeden z najfajniejszych klimatów na świecie. Przez prawie cały rok w RPA świeci słońce. Ze względu na położenie po przeciwnej stroni kuli ziemskiej cykl pór roku jest odwrócony w stosunku do Europy – jest to więc idealne miejsce, gdy chcemy uciec od zimy. Najlepszy okres na odwiedzanie RPA trwa cały rok.  Wiosna zaczyna się w połowie września, trwa do połowy listopada. Według nas to absolutnie idealny czas na podróż po RPA. W ciągu  dnia jest ciepło, po południu lub w nocy deszcz przyjemnie chłodzi rozpalone ciała i budynki a roślinność wybucha kolorami, jednak w ciągu dnia trzeba już szukać schronienia w cieniu.

Musimy jednak pamiętać, że główna pora wakacyjna to grudzień i styczeń – w tym okresie ceny idą w górę nawet o 50% a rezerwacje w najfajniejszych miejscach należy robić dużo wcześniej – z tego też względu lepiej tej pory unikać. Dużo lepiej zrobimy przyjeżdżając do RPA w lutym/marcu, albo w październiku/listopadzie.

2.Wiza – Turyści z Polski mogą przebywać na terenie kraju do 30 dni bez wizy. Wiza jest natomiast niezbędna, by wyjechać do Suazi oraz Lesotho – w obydwu przypadkach można ja uzyskać na granicy. Wiza do Lesotho jest droga – kosztuje 1000 rand.

UWAGA: Musimy jednak pamiętać o ważności paszportu, który powinien być dłuższy od okresu ważności wizy co najmniej o 6 miesięcy, należy również okazać bilet powrotny lub na dalszą podróż.

3.Jakie szczepienia nas obowiązują przed wylotem? – Na chwilę obecną nie ma żadnych obowiązkowych szczepień jakie musielibyśmy wykonać przed wylotem do RPA, jednak aby być ciągle na bieżąco zalecamy kontakt z punktem szczepień lub ośrodkiem medycyny tropikalnej w celu zasięgnięcia informacji o aktualnie wymaganych szczepieniach  http://www.szczepieniadlapodrozujacych.pl/

4. Wtyczki i elektryczność –  w RPA działają wtyczki z trzema okrągłymi bolcami, bez problemu jednak można kupić adapter. Jako że problem ten dotyczy większości przybyszów z Europy, w prawie każdej recepcji można wypożyczyć taki adapter. Posiadanie ubezpieczenia w RPA to absolutna konieczność. Publiczna służba zdrowia jest tu o bardzo niskim standardzie. Aby skorzystać z prywatnych szpitali i klinik w RPA będziemy potrzebowali ubezpieczenia, które pokryje koszty leczenia prywatnego.

5.Kuchnia RPA. Czy jest smacznie? – Kuchnia RPA jest bardzo różnorodna. Można tu zjeść zarówno tradycyjne, afrykańskie potrawy, jak i spróbować dań z różnych stron świata. Na kuchnię RPA bardzo duży wpływ mieli przybysze z różnych części Europy i Azji. Pozostałością ich obecności są dania  kuchni angielskiej, niemieckiej, portugalskiej, hiszpańskiej, greckiej, malajskiej, indyjskiej i chińskiej. W centrum kraju największym przysmakiem są waterblommetjie bredie ,  czyli duszona wołowina gotowana z pękami lilii wodnych,  żółty ryż z rodzynkami i słodkie pieczone ziemniaki.

TYCH DAŃ MUSICIE SPRÓBOWAĆ !

👉 Atchar – sałatka z marynowanych warzyw i owoców, doprawiana czosnkiem, cebulą i curry, potrawa kuchni malajskiej.

👉 Bobotie – polany słodkim sosem jajecznym klops z mielonego mięsa z dodatkiem curry. Podawany najczęściej z ryżem i odrobiną sosu chutney.

👉 Bredie – pożywny gulasz afrykanerski, najczęściej z jagnięciny i warzyw.

👉 Curry – potrawa z Indii, w Durbanie w wersji pikantnej, a w Kapsztadzie nieco łagodniejszej.

👉 Fetkoek – (vetkoek) dosłownie tłuste ciastka, smażone na głębokim tłuszczu, często z nadzieniem z owoców lub mielonego mięsa.

👉 Frikkadel – pieczony klopsik.

👉 Koeksisters – plecione ciastka gotowane w słodkiej zalewie i tłuszczu

6.Waluty – Jednostką monetarną jest Rand (ZAR). Rand dzieli sie na 100 centów.
1 ZAR = 0,41 PLN
Czeki podróżne i banknoty bardziej popularnych walut mogą być wymienione w Międzynarodowe karty kredytowe takie jak Visa, Mastercard, American Express i Diner’s Club są powszechnie akceptowane.

7.Strefa czasowa – W okresie polskiego lata nie ma różnicy czasu pomiędzy Polską a RPA, natomiast w okresie zimy różnica wynosi jedną godzinę.

8.Transport po kraju… jak przemieszczać się po mieście? – RPA posiada dobrze rozwiniętą sieć dróg i autostrad. Obowiązuje ruch lewostronny. Stan dróg jest bardzo dobry, podróżowanie jest szybkie i wygodne. Dokumentem uprawniającym obcokrajowca do prowadzenia samochodu jest międzynarodowe prawo jazdy. Polskie prawo jazdy jest honorowane pod warunkiem posiadania poświadczonego tłumaczenia na angielski lub afrykanerski. Nie ma większego problemu z wypożyczeniem samochodu – w RPA działają największe sieci, takie jak Hertz, Avis czy Europcar.

Pomiędzy większymi miastami można bez problemu przemieszczać się autobusem. Największe linie autokarowe to: Translux, Greyhound, Intercape oraz Baz Bus kursujący pomiędzy Johannesburgiem a Cape Town.

Dobrze rozwinięta jest również sieć kolejowa. Najlepiej podróżować pociągami dalekobieżnymi Shosholoza Meyl lub pociągami luksusowymi. Pociągi lokalne są zdecydowanie mniej bezpieczne.

9.Kultura i ludzie – Mieszkańcy Republiki Południowej Afryki nazywają się tęczowym narodem. Wystarczy wyjść na ulice Kapsztadu, by zrozumieć  dlaczego. Jedenaście oficjalnych języków, dziesiątki grup etnicznych i setki zwyczajów tworzą niepowtarzalną mieszankę kulturową. Ludzie są bardzo uprzejmi, chcąc pokazać swój świat i kulturę z zupełnie innej, nieznanej nam strony.  Jeśli jednak chodzi o mieszkańców RPA, w małych wioskach nadal żywe są tradycje i kultura przodków. Wyraźnie widać różnice między poszczególnymi regionami, związane z różnicami w kulturze plemion. Kolorowe stroje, ozdoby różnicują poszczególne plemiona. Jednak na co dzień większość ubiera się i żyje bardzo nowocześnie.

10. Lot – jak dostaniemy się na miejsce? – Najczęściej loty Warszawa – Johannesburg zaczynają się na lotnisku w Warszawa (WAW) a kończą na lotniskuJohannesburg (JNB). Przybliżony czas lotu bezpośredniego z Republika Południowej Afryki do  Polska wynosi 11h 55min i uzależniony jest od odległości między konkretnymi lotniskami.

11.Niebezpieczeństwo w RPA – Czy jest niebezpiecznie ? Na co  powinniśmy uważać ?  Wiele problemów,  które mają wpływ na nas jako turystów, wynika z rozwarstwienia społecznego, nie każdy w jednakowy sposób korzysta ze skutków rozwoju gospodarczego. Spory procent społeczeństwa zamieszkuje tzw. townships, gdzie bardzo często warunki sanitarne są dalekie od tego, co Europejczycy mogliby uznać za minimalny standard. Dlatego stąd właśnie wynikają kradzieże i przemoc, które tak często tworzą negatywne wizerunek kraju. W kraju tym jednak nie zagraża nam wielkie niebezpieczeństwo, jednak dla własnej ochrony swojego życia i zdrowia, pamiętajmy o kilku najważniejszych zasadach.

Naszym zdaniem podstawową zasadą jakiej powinniśmy się trzymać jest nie poruszanie się samemu po zmroku oraz jeśli jest to tylko możliwe zwiedzanie miasta w większej grupie – nie samemu… w pojedynkę. Pamiętajmy także aby zbyt szybko nie ufać obcym ludziom, czasem możemy się rozczarować osobą która na pierwszy rzut oka była dla nas uprzejma i pomocna. Musimy ufać swojemu zdrowemu rozsądkowi… przecież nie każda osoba spotkana na ulicy życzy nam źle. 😉😉

12. Czy trudno będzie nam się porozumieć w RPA ? -W  państwie tym mamy aż 11 oficjalnych języków, co jest zjawiskiem bardzo rzadkim w skali światowej. Są to:  afrikaans, angielski, ndebele, północny sotho (tzw. pedi), południowy sotho (inaczej sotho lub sesotho), swazi, tswana, tsonga, venda, xhosa i zulu. Najczęściej w polityce, nauce i w handlu jest używany angielski choć nie wszyscy posługują się tym językiem my turyści bez problemu dogadamy się w tym języku.

🤔 A słyszeliście, że… 

• Kraj ten jest 3,9 razy większy od Polski.
• Znajduje się tam największy na świecie ośrodek hotelowy – Pałac Zaginionego Miasta.
• Kraj ten znany jest również jako „Rainbow Nation”, nazwa nadana przez arcybiskupa Desmonda Tutu, niegdyś laureata Pokojowej Nagrody Nobla. W ciągu stuleci różne grupy ludzi przybyły do RPA, aby zamieszkiwać ten obszar, co sprawiło, że kraj stał się „jednym narodem” z ogromną różnorodnością ludzi, kultur i języków.
• W kraju jest mnóstwo „rekordowych” zwierząt. Znajdziesz tu największego ptaka – strusia, największą rybę – wieloryba, najwyższe zwierzęta żyrafy, największe ssaki lądowe – słonie i najszybsze ssaki lądowe – gepardy.
• W RPA jest najwyższe na świecie miejsce, z którego można oddać skok na bungee (ponad 216 metrów).
• Kraj ten jest drugim największym na świecie eksporterem owoców.
• Republika Południowej Afryki ma kolonię pingwinów, która rozwija się dzięki zimnym prądom antarktycznym na zachodnim wybrzeżu, w pobliżu Cape.
• RPA było pierwszym afrykańskim krajem gospodarzem Mistrzostw Świata w 2010 w piłkę nożna.
• Najwyższym budynkiem w Republice Południowej Afryki jest Carlton Centre w Johannesburgu mający 223 metry wysokości (50 pięter). Wybudowany został w 1973 roku, Jest to najwyższy budynek w Afryce.
• 11 obywateli RPA otrzymało nagrodę Nobla.

A co jeśli już jesteśmy w tym magicznym miejscu i zastanawiamy się jaki hotel powinniśmy wybrać, w jakim spędzimy super czas i jaki będzie idealny dla całej naszej rodziny ?  Zobaczcie jakie hotele my mieliśmy okazję sprawdzić podczas tego wypadu !

👉 Jako pierwszy… wybór padł na Lagoon Beach Hotel & Spa  4* 

Hotel położony jest w dzielnicy Milnerton na przedmieściach Kapsztadu i oferuje widoki na Górę Stołową oraz wyspę Robbeneiland. Tuż przy hotelu znajdziemy super plażę, basen przy plaży a także na dachu !  Jeśli jednak chodzi o pokoje są one urządzone nowocześnie, są czyściutkie i ładnie urządzone.  Do wyboru mamy pokoje z balkonem z widokiem na miasto, ocean lub Górę Stołową. Dlatego każdy znajdzie coś dla siebie.

     

Na terenie hotelu do naszej dyspozycji będą także 3 restauracje i 2 bary 9 jeden przy basenie a drugi przy plaży ), w których jedzonko jest na prawdę bardzo smaczne. Dla aktywnych super opcją będzie siłownia czynna całą dobę. Co jest fajną opcją ? Darmowy parking oferowany klientom hotelu. To będzie fajny pomysł jeśli będąc w RPA wypożyczamy samochód, wtedy bezpiecznie będziemy mogli pozostawić auto na parkingu. Czy podobał nam się ten obiekt ? Z pewnością możemy powiedzieć, że tak. 😉

👉 ONOMO Hotel Durban 3* 

Hotel z nowoczesnymi pokojami, które wyposażone są w klimatyzację, prysznic, biurko oraz sejf na nasze cenne rzeczy. W całym obiekcie do naszej dyspozycji jest darmowe Wi-Fi, dlatego jeśli lubimy być ciągle ”w sieci” nie będziemy mieć z tym żadnego problemu. W hotelu serwowane są bardzo smaczne śniadanka w formie bufetu (kontynentalne) oraz pełne angielskie/irlandzkie.  😊

Jeśli szukamy hotelu, w którym znajdziemy fajnie wyposażoną siłownię ten hotel sprawdzi się nam idealnie. W hotelu znajdziemy nawet pralnie, przechowywalnie bagażu, sale konferencyjną a także usługę prasowania. Międzynarodowe lotnisko King Shaka oddalone jest zaledwie 30 min jazdy od hotelu, dlatego jeśli zależy nam na krótkim czasie transferu – to miejsce przypadnie nam do gustu. 😊😊

     

👉 St Lucia Eco Lodge 4*

Hotel położony w tropikalnym ogrodzie z pięknymi widokami na Ocean Indyjski, wydmy Mapelane. Pokoje są fajne, czyściutkie, urządzone z delikatną nowoczesnością jednak poczujemy w nich prawdziwy klimat Afryki.  Z niektórych z nich roztacza się piękny widok na mokradła. Wszystkie apartamenty są klimatyzowane i obejmują część wypoczynkową z telewizorem z dostępem do kanałów telewizji satelitarnej oraz łazienkę z suszarką do włosów. W tym hotelu mamy możliwość zorganizowania rozmaitych wycieczek i atrakcji. Lokalne i międzynarodowe śniadanie dostępne jest w restauracji. Goście mogą wypić orzeźwiającego drinka w barze z panoramicznym widokiem na mokradła i morze. 😉😉

  

KAPSZTAD – Uważany jest za jedno z najpiękniejszych miast na ziemi, w którym dodatkowo można się zakochać od pierwszego wejrzenia. Niesamowite położenie, piaszczyste plaże, kolonialne zabytki, śródziemnomorski klimat. Jaka jest jednak rzeczywistość RPA ? Czy to miejsce na prawdę ma tyle wyjątkowych miejsc, które warto jest zobaczyć ? Które atrakcje warto zwiedzić i zobaczyć, jeśli Twoja wycieczka będzie trwała tylko kilka dni? Aby poznać wszystkie extra miejsca tego kraju potrzebujemy minimum tydzień… chociaż to i tak będzie mega wyzwanie. 😉 Jednak przed planowaniem podróży zobaczcie nasze propozycje i zacznijcie planować tą podróż razem z nami !

PARK NARODOWY KRUGERA

Park Narodowy, który nie jest ani najstarszym, ani największym rezerwatem przyrody w RPA. Na pierwszy rzut oka, nie wyróżnia się niczym szczególnym. Jednak jest to miejsce gdzie można całkowicie oderwać się od codzienności i zobaczyć prawdziwe, dzikie oblicze Afryki Południowej. Miejsce urzeka bowiem widokami i dziką przyrodą, które można tu mieć na wyciągnięcie ręki i to w dość komfortowych warunkach.

Park Narodowy Krugera chlubi się wyjątkowo bogatą i różnorodną florą co w połączeniu z dużym obszarem czyni go jednym z największych i najważniejszych rezerwatów dzikiej przyrody na świecie. Występuje tam ok. 336 gatunków drzew, 49 gatunków ryb, 33 gatunków płazów, 114 gatunków gadów, 507 gatunków ptaków i 147 gatunków ssaków.  😳 Tutaj właśnie poznamy prawdziwą Afrykę… znaną większości z nas tylko z ekranów telewizora. Jeśli już zdecydujemy wybrać się na taką niezapomnianą przygodę fajnym sposobem zwiedzania Parku Krugera będzie… wycieczka na własną rękę. Na terenie parku dozwolone jest bowiem podróżowanie samotnie samochodem terenowym, za wyjątkiem podróżowania nocą. Dobrym rozwiązaniem może być więc wycieczka w kilka osób wynajętym w RPA terenowym samochodem. Jednak bądźcie ostrożni. 😉

    

KĄPIEL Z DELFINAMI …?

Niewątpliwą atrakcją RPA jest możliwość aktywnego wypoczynku, wliczając w to sporty ekstremalne. Popularną rozrywką jest nurkowanie z delfinami, pingwinami lub rekinami. Można także spróbować jazdy na strusiu, jazdy na quadach w buszu, skoków ze spadochronem, lotu paralotnią lub zwykłego lotu helikopterem, jazdy konnej, wspinania, wycieczki statkiem z możliwością obserwowania delfinów, wielorybów, fok, rekinów, czy hipopotamów. Tutaj takich atrakcji jest na prawdę wiele. Dlatego nie martwcie się jeśli jedna z zaplanowanych wycieczek nie wypali z jakiegoś powodu… następnego dnia bez problemu znajdziemy drugą taką atrakcję. Kto wie…? Może w lepszej cenie. 😊😊

GÓRA STOŁOWA

”W naturze rzadko spotykamy idealne kształty, proste jak cięte nożem. Wyjątek stanowi między innymi Góra Stołowa w Republice Południowej Afryki. W listopadzie została ogłoszona jednym z siedmiu nowych cudów świata natury szwajcarskiej fundacji New7Wonders. „

Czyli jeden z najbardziej rozpoznawalnych znaków jaki może nam się kojarzyć z RPA ! Jeśli nie widzieliśmy… to na pewno słyszeliśmy o niej. 😉 będąca symbolem Kapsztadu góra znajdująca się w północnej części łańcucha górskiego południowego krańca Przylądka Dobrej Nadziei. Znajduje się on na wysokości 1086 m nad poziomem morza. Po obu stronach góra ma charakterystyczne formacje: po wschodniej Diabli Szczyt, a po zachodniej – Głowę Lwa. Wierzchołek Góry Stołowej często okrywają chmury.

Na Górę Stołową są organizowane wycieczki wspinaczkowe. Turyści lubiący mniej ekstremalne wrażenia mogą skorzystać z kolejki górskiej. Wagoniki kolejki obracają się w czasie jazdy o 360 stopni, umożliwiając podziwianie panoramy miasta. Podróż na szczyt góry trwa około 5 minut a widoki są extra. Góra Stołowa jest jedynym obiektem na Ziemi, od którego wziął swą nazwę gwiazdozbiór – Gwiazdozbiór Góry Stołowej, oznaczony przez Nicolasa Louisa de Lacaille w roku 1751.

WODOSPAD TUGELA

Najwyższy wodospad Afryki na rzece Tugela. Drugi co do wysokości wodospad świata. Znajduje się na terenie Republiki Południowej Afryki.

Rzeka Tugela swoje źródło ma w Górach Smoczych. Wodospad znajduje się w miejscu gdzie rzeka opuszcza Góry Smocze. Wodospad Tugela składa się z pięciu kaskad. Pierwsza z nich ma 182 metry wysokości, kolejna 411 metrów, następnie występują po sobie trzy kolejne. Łączna wysokość ich wszystkich wynosi 948 metrów. Do wodospadu Tugela prowadzą dwa szlaki. Najbardziej spektakularny szlak znajduje się na szczycie Mont-Aux-Sources, a zaczyna się na parkingu „Sentinel”. Stąd jest stosunkowo łatwo wejść na szczyt, ale trwa to ok. 4,5 do 8 godzin w zależności od kondycji.

NAJWIĘKSZY BAOBAB NA ŚWIECIE !

Tutaj będziesz miał okazję go zobaczyć ! Rośnie na farmie Sunland w miejscowości Modjadjiskloof w Prowincji Limpopo w RPA. Wiek baobabu oszacowano z pomocą izotopów węgla na 6 tysięcy lat, czyli jest starszy niż piramidy egipskie, był już stary w czasach Chrystusa. Jego obwód mierzy aż 47 metrów, a wysokość – 22 m. Kiedy drzewo przekroczy 1000 lat, robi się puste w środku. W Big Baobab dziupla ta jest tak duża, że udało się tam zmieścić bar i składnicę wina. Na platformie na gałęziach drzewa może mieszkać 20 osób w pięciu domkach. W 1993 roku właściciele farmy powiększyli i wyrównali wejście do baobabu, wbudowali bar razem z piwem kuflowym, muzyką i miejscami siedzącymi. Rekordowa ilość osób to 60 w czasie jednej z wielu tutaj imprez. 😳

BETTY’S BAY

To zdecydowanie miejsce obowiązkowe jeśli kochasz zwierzaki i od zawsze marzyłeś aby spotkać w swoim życiu pingwina ! Betty’s Bay to zatoka, w której  znajduje się druga kolonia południowoafrykańskich pingwinów przylądkowych. Jest tam na tyle niewiele turystów, że możemy poczuć się jakbyśmy byli sam na sam z malutkimi pingwinami. 😍😍

PRZYLĄDEK DOBREJ NADZIEI

To przepiękne miejsce bez cienia przesady. Kolorowa roślinność, skały, szum fal, wszędobylskie pawiany czyhające na chwilę nieuwagi turystów oraz słynna latarnia morska. W rzeczywistości są tu dwa przylądki: Cape Point oraz Cape of Good Hope. Można tu spędzić przynajmniej ze dwa dni. WIDOKI, KTÓRE ZAPAMIĘTAMY NA ZAWSZE ! Widok jest fantastyczny. Przez wysoki na kilkaset metrów, wznoszący się nad zatoką grzbiet górski jak gdyby przelewała się gigantyczna fala tsunami. Część półwyspu, łącznie z urozmaiconą linią brzegową, stanowi rezerwat wielu stref przyrody skupionych na niewielkim terenie, z dużą różnorodnością występujących tam zwierzątek. Jest to jednocześnie obszar jednej z najwyższych na świecie aktywności wyładowań atmosferycznych.

Przed wyjazdem do Republiki Południowej Afryki, na pewno trzeba choć trochę poznać historię tego kraju, RPA to kraj inny niż każdy inny na świecie… dlatego tak bardzo warty zobaczenia ! Dlatego aby choć odrobinę przygotować się do tej podróży zobacz co przygotowaliśmy dla ciebie a potem działaj ! razem znajdziemy odpowiednią ofertę dla ciebie – abyś spędził najlepsze wakacje !

Bądź na bieżąco i obserwuj naszego 👉👉 INSTAGRAMA